ขจร เป็นพืชลักษณะดอกที่มีรสเย็นขมหอม รากมีรสเย็นเบื่อ ต้นขจรมีลักษณะเป็นไม้เลื้อยเถาเล็กแตกยอดจำนวนมาก ทุกส่วนของลำต้นมีน้ำยางขาว ใบเป็นใบเดี่ยวเรียง ตรงข้าม เป็นใบคู่เป็นรูปหัวใจกว้างและยาว 6 – 10 เซนติเมตร ปลายใบแหลมโคนใบเว้า ขอบใบเรียบ มีช่อดอกสีเหลืองอมชมพูอ่อน ออกเป็นช่อแบบซี่ร่ม
ดอกย่อยมีกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันส่วนปลายแยก 5 แฉกกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดสั้นๆ ปลายกลีบ แยก เป็น 5 แฉก ดอกบานไม่พร้อมกันดอกอ่อนสีเขียว เมื่อบานเริ่มหอมตั้งแต่ช่วงบ่าย ดอกออกมากตั้งแต่ต้นฤดูหนาว การปลูกและดูแลรักษา
ขจรมีประโยชน์อย่างไรบ้าง
1. สรรพคุณทางยาดอกขจร
- ยอดอ่อน ดอก ลูกอ่อน บำรุงธาตุ บำรุงตับ ปอด แก้เสมหะเป็นพิษ ราก ทำให้อาเจียน ถอนพิษเบื่อเมา
2. ประโยชน์ทางอาหารดอกขจร
- ยอดอ่อน ดอก ผลอ่อน รับประทานสดหรือลวกให้สุกรับประทานร่วมกับน้ำพริก ดอกนำไปปรุงอาหาร เช่น ผัด แกงจืด แกงส้ม
3. ส่วนที่ใช้เป็นอาหารดอกขจร
- ยอดอ่อน ดอกตูมและบาน ผลอ่อน ยอดอ่อนและดอกขจรในปริมาณ 100 กรัม มีวิตามิน แร่ธาตุต่างๆ คือวิตามินเอ มากถึง 3,150 I.U. วิตามินซี 45 มิลลิกรัม แคลเซียม 70 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 90 มิลลิกรัม
ส่วนผสมยำดอกขจรกุ้งสด
- กุ้งสด 4-5 ตัว (หรือตามชอบ) แกะเปลือก ผ่าหลัง แช่ในน้ำโซดา แล้วลวก แช่น้ำเย็น พักให้สะเด็ดน้ำ
- ดอกขจร มากน้อยตามชอบ ตัดก้านใหญ่ออก ล้าง ลวกในน้ำเดือด แช่น้ำเย็น พักให้สะเด็ดน้ำ
- ต้นหอม 1-2 ต้น และคื่นช่าย 1-2 ต้น นำมาล้างและหั่นตามชอบ
- หอมแขก 2 หัว หรือหอมดง 3-4 หัว ปอกเปลือก นำมาล้าง แล้วซอยตามชอบ
เครื่องปรุงรสน้ำยำ ได้แก่
- น้ำมะนาว 2-2.5 ช้อนโต๊ะ
- น้ำปลา 1.5 ช้อนโต๊ะ
- ซีอิ้วขาว 1 ช้อนโต๊ะ
- น้ำตาลปี๊บ 1.5-2 ช้อนโต๊ะ
วิธีทำยำดอกขจรกุ้งสด
- ปรุงรสชาติน้ำยำด้วย น้ำมะนาว น้ำปลา ซีอิ้วขาว 1 น้ำตาลปี๊บ นำเครื่องปรุงมาเทใส่รวมกันในภาชนะ จากนั้นตักชิมรสตามชอบ
- นำดอกขจร หอมแขกหรือหอมดงที่ซอยไว้ มาใส่รวมกันในภาชนะ
- ราดด้วยน้ำยำ คลุกเคล้าให้เข้ากันอีกครั้ง
- ตักใส่จาน พร้อมเสริฟ
เขียนสูตรอาหาร รูปภาพโดย : คุณ คริษฐ์ เกตุแค ผู้ดูแลเพจ อาหารที่แม่สอน
เนื้อหาบางส่วนมีที่มาจาก : วิกิพีเดีย
เรียบเรียงโดย : www.siamarcheep.com (สยามอาชีพ)